Gıda Analizleri

Mikrobiyolojik Analizler

Gıda güvenliğinin sağlanması toplum sağlığı ve ülke ekonomisi açısından büyük önem kazanmaktadır.

Mikrobiyoloji Analiz Laboratuvarında insan sağlığını direk olarak etkileyecek etmenlerin varlığının tespiti, gıda ve ürün güvenilirliği, gıdanın raf ömrünün belirlenmesi amacıyla kontrol işlemleri yapılır.

Gıda tanımına giren ürünlerin üretimi, işlenmesi, saklanması ve tüketiciye kadar geçen aşamalarda mikroorganizmaların önemli sonuçlar verebilecek bulaşmaları ile karşılaşabilirler. Genellikle mikroorganizmalar oluşan üründe bozulma veya tüketciilerde gıda kökenli hastalık ve zehirlenmelere kadar yol açabilen sorunlar, kullanılan ürün veya işleme tekniğine bağlı olarak ortaya çıkan sağlık, ekonomik ve zaman kayıplarına yol açmaktadır.

Mikrobiyoloji Laboratuvarında hayvansal ve bitkisel ürünler ile yem, su ve su ürünlerinde  mikrobiyolojik analizleri yanında et türünün tayini için serolojik analizler yapılmaktadır. İnsanlarda gıda zehirlenmelerine ve ölümlere neden olan Salmonella, Listeria, Stafilococccus, E. coli gibi kendileri yada toksinleri ile hastalık oluşturan bakterilerin teşhisleri yapılmaktadır.

Bütün bunlar mikrobiyoloji laboratuvarlarında yapılan analizlerin ve sonuçlarının önemini ortaya koymaktadır. Bu durumda yapılacak mikrobiyolojik analizlerinin ve sonuçlarının güvenilirliği açısından örneklerin numune alma yönetmeliği’ne uygun koşullarda laboratuvarımıza ulaştırılması gerekmektedir. Laboratuvarımızda yapılan analizlerin metodları aşağıda verilmiştir.

İlgili Yönetmelikler

• Mikrobiyolojik Kriterler Yönetmeliği
• Gıda Hijyeni Yönetmeliği
• Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği

Kimyasal Analizler

Pestisit(Kalıntı) Analizi

Pestisit, zararlı organizmaları engellemek, kontrol altına almak ya da zararlarını azaltmak için kullanılan madde ya da maddelerden oluşan karışımlardır. Pestisit, kimyasal bir madde, virüs ya da bakteri gibi biyolojik bir ajan, antimikrobik, dezenfektan ya da herhangi bir araç olabilir. Zararlı organizmalar, insanların besin kaynaklarına, mal varlıklarına zarar veren, hastalık yayan böcekler, bitki patojenleri, yabani otlar, yumuşakçalar, kuşlar, memeliler, balıklar, solucanlar ve mikroplar olabilir. Her ne kadar pestisitlerin kullanılmasının bazı yararları olsa da insanlar ve diğer hayvanlar için potansiyel toksisiteleri nedeniyle bazı sorunlar da yaratabilir.

Pestisit Çeşitleri;

• İnsektisit : Böcek, haşerelere karşı kullanılan ilaçlardır.
• Fungusit : Funguslara (Mantar) karşı kullanılan ilaçlardır.
• Herbisit : Yabancı otlara karşı kullanılan ilaçlardır.
• Mollusit : Yumuşakçalara karşı kullanılan ilaçlardır.
• Rodentisit : Kemirgenlere karşı kullanılan ilaçlardır.
• Nematisit : Nematotlara karşı kullanılan ilaçlardır.
• Akarisit : Akarlara karşı kullanılan ilaçlardır.

Bir pestisit kimyasal bir madde ya da virüs veya bakteri gibi biyolojik bir ajan olabilir. Kimyasal pestisitlerin çoğu hedef organizmaya seçkin etkinlik gösteremedikleri için hedef organizma dışındaki organizmalarda da çeşitli hastalıklara yol açar hatta öldürücü olabilirler. Birçok pestisit insanlar için de zararlıdır. Kullanıldıkları canlıların yiyecek şeklinde insanlar tarafından kullanılmaları sonucunda insanlarda yaygın hastalıklara ve istenmeyen sıkıntılı durumlara sebep olurlar. Kimyasal pestisitlerin ve etken maddelerinin akut toksiketkileri vardır. Karbamatlar, organofosfatlar ve klorlanmış hidrokarbonları içeren birçok pestisit genetoksik etkiye sahiptir. Tarım ile uğraşan ve pestisite maruz kalan insanlarda yapılan çalışmalarda bu bireylerde yapısal ve sayısal kromozom anomalileri ile kardeş kromatid değişiminde artmalar gözlenmiştir.

Pestisitlerin kronik etkisine maruz kalan tarım işçilerinde birçok genetik hasarın yanı sıra karaciğer, böbrek ve kaslarda bozukluklar görülmüştür. Pestisitin canlılar üzerindeki etkisi fetal yaşamdan itibaren başlamaktadır. Bu ilaçlar plasentadan fetüse geçmekte ve bunun sonucu olarak düşükler, hiperpigmente ve hiperkeratatik çocuk doğumları görülmektedir. Yapılan hayvan deneylerinde ise radyoaktif olarak işaretlenip anneye verilen pestisitin 5 saat sonra plasentadan fetüse geçtiği ve fetüsün göz, sinir sistemi ve karaciğerine yerleştiği gözlenmiştir.

Organofosfatlı ve karbamatlı insektisitler ise etkilerini doğrudan doğruya periferal ve merkezi sinir sistemi üzerinde göstererek canlı yaşamını tehdit etmektedir.

Birçok pestisit insana, hayvanlara ve çevreye zarar vermektedir. Bununla ilgili ilk çalışmalar 70’li yılların başında, UNEP Stokholm İnsan Çevresi Konvansiyonu’nu hazırlayan süreçte göstermişlerdir. 30 yıl sonra ABD, Avustralya, Kanada, Japonya ve Yeni Zellanda, uluslararası baskılara boyun eğerek küresel anlaşma taslağının oluşturulmasına karar vermişlerdir.

Laboratuvarımızda LC-MS/MS ve GC-MS ile yüksek doğruluk ve kesinlikte aşağıdaki listede bulunan pestisitlerin nitel ve nicel analizleri yapılmaktadır.

İlgili Yönetmelik

• Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliği

Nitrat Analizi

Bitkiler için gerekli gübrelerden biri, belki de en önemlisi azotlu gübrelerdir. Toprakta bulunan azot miktarı bitkilerin sağlıklı olarak büyümesi, kaliteli ve yüksek oranda mahsul vermesi için yeterli değildir. Bu bakımdan bitkinin ihtiyacı olan azotun, azotlu gübreler ile toprağa verilmesi gerekir. Verilen bu gübrenin miktarının artması mahsuldeki nitrat miktarını da artırmaktadır.

Nitrat insan bünyesinde belirli bir eşik değere ulaştığında zehirlenmelere, kansızlığa ve sekonder aminler ile tepkime sonucu kansere yol açabilmektedir. Bu nedenle tüketilen gıdaların denetimleri büyük önem kazanmaktadır.

İlgili Yönetmelik

Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliği